“Mama gaat dood”

Kinderen:
Ervaringsdeskundige Manon Rinsma

“Er zijn gesprekken die ik nooit met haar zal kunnen hebben. En die eerlijke, moeilijke gesprekken had ik zó graag met haar gehad. Juist omdat ik me zo bewust was van de ­situatie. Ik snap het absoluut: ze wilde me beschermen. Ze deed het uit liefde. En ­daarom verwijt ik haar ook niets. Maar ik vind het wel jammer.”

Het schrijven van ‘13 Diamonds – Life Before Death from a Child’s Perspective’ voelde voor Manon Rinsma als een therapeutisch proces. De sinds 2016 in Los Angeles wonende auteur neemt de lezer in haar boek mee in het leven van een 12-jarig meisje dat haar moeder ­verliest, en laat daarin het belang zien van ­eerlijk zijn tegen je kind wanneer je zelf ­getroffen wordt door kanker.

Manon Rinsma was 11 jaar toen haar moeder ziek werd. “Mama had altijd hoofdpijn. Toen ze steeds meer hoofdpijn kreeg, was dat in eerste instantie dan ook niet alarmerend. Maar ze begon wel ineens over te geven en werd verschrikkelijk ziek: het bleek dat ze een tumor ter grootte van een tennisbal in haar hoofd had zitten. Qua soort en gradatie was het zo’n beetje de slechtste slechterik die je kunt tegen­komen, zo werd mij verteld”, herinnert Manon zich nog precies. “Maar het goede nieuws was dat de tumor op een gunstige plek zat en verwijderd kon worden. Ik besefte niet hoe ernstig het was. Mama was heel erg ziek, maar het kwam niet in me op dat ze eraan zou kunnen doodgaan. Ze zou worden geopereerd en dan was alles weer oké. Mijn beide broers, ze zijn 20 en 22 jaar ouder dan ik, en mijn vader waren heel erg beschermend tegenover mij. Ze maakten me niet wijzer dan ik was en mijn moeder was vooral heel erg positief. Ze was zó vastbesloten om dit allemaal te overleven. Die kans was er ook wel, al was het een kleine kans, en daar klampte zij zich aan vast. De avond voor de operatie heb ik samen met mijn peetmoeder mama’s lange blonde haren afgeknipt. Ze werd de volgende ochtend volledig kaalgeschoren, maar het voelde zo goed om op dat moment die eerste stap te nemen omringd door familie. Het was een heel bijzonder moment zoals mijn moeder daar rechtop in bed zat met haar afgeknipte haren en een grote glimlach op haar gezicht.”

Eerlijk

“Tegenover mij heeft mama zich altijd heel positief en sterk voorgedaan”, blikt Manon terug. “In het jaar dat zij ziek werd, ging ik van de basisschool naar de brugklas. Voor het vak Nederlands moest ik op een gegeven moment een opstel schrijven dat begon met “Ik ben bang voor…”. Waar anderen verhalen schreven over spoken, spinnen en het donker, schreef ik over de dood. Mijn opstel ging over mama. Het werd beloond met een mooi cijfer en ik liet het bij thuiskomst aan mama zien. Ze keek ernaar en vroeg alleen maar “Waarom dan?”. Ik zie haar nóg naar me kijken met een leegte in haar ogen die ik toen niet begreep. Want ze was wel degelijk bang, dat heb ik later van mijn vader en broers gehoord, maar ze wilde dat niet aan mij ­bekennen. Ze wilde mij beschermen. Zélfs toen ze in mijn opstel las dat ik alles begreep, kon ze het niet over haar hart verkrijgen om er met mij over te praten. Op dat moment besloot ik dat ik zelf onderzoek moest doen naar de dingen die me niet verteld werden. Er ontstond een soort obsessie om te begrijpen wat haar ziekte inhield, en daarom zat ik ’s avonds vaak boven aan de trap te luisteren naar wat er beneden gezegd werd. Dingen die ik niet begreep of medicijnen die genoemd werden, zocht ik op op mijn computer. Ik wilde zó graag begrijpen wat er aan de hand was! ­Uiteindelijk besloot ik dat ik er een boek over wilde ­schrijven. Ik herinner me het als de dag van gisteren. Ik zat op mijn kamer achter de computer. Mijn vader was boven aan het werk, mijn broer zat beneden bij mijn moeder die op een ziekenhuisbed in de serre lag en mijn andere broer was buiten, in de tuin. Ik typte de eerste woorden op de verder nog lege pagina: “Een leven zonder moeder, hoe zou dat zijn?”, toen ik mijn broer naar mijn vader hoorde roepen. Er was iets in zijn stem dat ik niet kon plaatsen. Normaal gesproken, als één van mijn broers mijn vader roept, gaat dat langs me heen, maar nu was er een stem van binnen die zei dat ik ook naar beneden moest gaan. Ik keek nog een keer naar het scherm om de woorden te lezen en weer was er dat gevoel dat ik naar beneden moest gaan. En dat heb ik toen toch maar gedaan. Ik zag papa en mijn broer naast mama staan.

Ze stonden heel stil naar haar gezicht te kijken. Ik keek ook naar mama. Ze ademde. Papa had tranen in zijn ogen. Wat vreemd, want papa huilde nooit. Mijn broer was ook emotioneel. “Wat is er aan de hand?”, vroeg ik papa. Op dat moment moest hij voor het eerst helemaal eerlijk tegen me zijn. Op dat moment kon hij niet langer zeggen dat het goed met mama ging en we positief moesten blijven. Op dat moment moest hij de moeilijkste woorden uitspreken die hij ooit heeft gezegd: “Mama gaat dood”. Dat was zó’n klap in mijn gezicht! Mijn andere broer werd erbij geroepen en terwijl we daar zo met z’n vieren om haar bed stonden, blies ze haar laatste adem uit. Een ultiem moment van rust en stilte voordat iedereen begon rond te rennen en te vliegen om de begrafenis te regelen. Er is zóveel veranderd in de week die daarop volgde. Wat mijn broers en vader toen gaven in transparantie in de gesprekken die we voerden, was heel bijzonder. Zo eerlijk en diep. In die week ben ik in één klap ­volwassen geworden.”

Schrijven

In de eerste jaren na het overlijden van haar moeder stopte Manon het verdriet diep weg. “In het begin dacht ik dat het dan wel beter zou ­worden, maar hoe meer ik het wegdrukte, des te harder het terugkwam. Van binnen was ik een heel boos kind. Waarom moest ik op jonge leeftijd al mijn moeder verliezen? Dat was niet zoals het hoorde! Ik heb daar ook wel hulp bij ­gehad, maar het schrijven van mijn boek waaraan ik op mama’s sterfdag was begonnen, bleek de belangrijkste therapie. Ik was al zó vaak opnieuw begonnen, maar ik kwam nooit verder dan de eerste bladzijde. Pas in 2015, nadat ik mijn studie en master had afgerond, en een wereldreis ging maken, kon ik ermee verder. Ik zat in de trein die me van ­Moskou naar Beijing bracht en ben gaan schrijven. In het Engels dit keer; een taal die minder dicht bij mijn gevoel kwam dan het Nederlands. Ik wilde mama’s herinnering laten voortbestaan. Dat ze niet vergeten werd. Maar het was vooral ook een heel therapeutische ervaring om al mijn gevoelens uit die tijd op papier te zetten. Mijn boek was nog maar net uit toen ik werd benaderd door een vrouw uit Australië die niet wist hoe ze haar zoontje moest vertellen dat ze ziek was. Eindelijk kon ik anderen laten inzien hóé belangrijk het is om eerlijk tegen je kind te zijn wanneer je kanker hebt. Met mijn boek hoop ik, net als mama deed, ook mijn steentje te kunnen bijdragen om iets goeds te doen in de wereld. Hoe kan ik anderen motiveren om niet het slachtoffer te zijn van hun omstandigheden, maar juist een ambassadeur? Ik zie het als mijn meest belangrijke missie in het leven, om mensen dát te laten inzien.”

Het boek ‘13 Diamonds: Life Before Death from a Child’s Perspective‘ is te bestellen via de website van Stichting OOK.

Heb je vragen of wil je graag hulp? Ga dan in gesprek met onze ondersteuningsconsulent via de online omgeving ‘Mijn OOK‘. Maak kennis tijdens een intakegesprek en bekijk samen wat jouw behoeften zijn. Vervolgens krijg je de begeleiding die bij jou past, zoals bijvoorbeeld een maandelijks videobelconsult. Klik op de onderstaande knop voor meer informatie.

Bestel of bekijk het magazine online

Dit artikel is gepubliceerd in het magazine ‘Leven & Kanker’. Bestel het magazine tegen verzendkosten, of bekijk het online.