Energie & bewegen
Het in beweging blijven tijdens of na kanker is vaak een uitdaging.
Bewegen is gezond, voor iedereen en altijd. Zeker als je ziek bent, is in beweging blijven van belang. Maar ook ter voorkoming van ziek worden helpt beweging. Het is zelfs zo dat voldoende beweging het risico op het krijgen van kanker verkleint. Ook blijkt dat mensen die kanker hebben en te weinig bewegen, een hoger risico hebben op bijvoorbeeld complicaties.
Voldoende en de juiste beweging is belangrijk, maar wanneer is het voldoende? We spreken van ‘voldoende beweging’ wanneer je ten minste vijf dagen per week gedurende 30 minuten in beweging bent. Voor kinderen, jongeren en mensen met overgewicht is het nog beter om 60 minuten in beweging te zijn. Dit kun je al behalen door elke dag een stevige wandeling of een fietstocht te maken. Beweging zorgt ervoor dat je gezond en fit blijft. Een fit lichaam draagt weer bij aan een gezonde geest.
Het in beweging blijven tijdens of na kanker is vaak een uitdaging, maar toch is het van belang dat er in de verschillende fases van het ziekteproces getracht wordt om in beweging te blijven.
Fitter erin, fitter eruit
Sporten voorafgaand aan een medische behandeling helpt patiënten om sneller te herstellen na de operatie door de spierkracht en het uithoudingsvermogen te verbeteren, evenals de bloedcirculatie en de longfunctie: “hoe fitter erin, hoe fitter eruit”. Lichaamsbeweging voor een kankeroperatie betekent minder complicaties en een kortere verblijfsduur in het ziekenhuis. Wanneer er een mogelijkheid is om voor de operatie te sporten, kan er gekozen worden voor een (deels) gesuperviseerd programma. Dit wordt ook wel “prehabilitatie” genoemd.
Prehabilitatie bestaat naast de fysieke training ook uit begeleiding bij het verbeteren van voeding (eventueel stoppen met roken/alcohol) en mentale begeleiding. Er is aangetoond dat ook in de korte tijd die er soms is tussen de diagnose en operatie de conditie goed verbeterd kan worden, met als resultaat minder complicaties van de operatie, een kortere opnameduur en een sneller herstel.
“Beweging zorgt ervoor dat je gezond en fit blijft, een fit lichaam draagt weer bij aan een gezonde geest.”
Lichamelijke klachten
De behandeling van kanker bestaat vaak uit verschillende onderdelen. Zo kan het zijn dat je geopereerd wordt en bestraald wordt, of dat je medicatie (zoals chemotherapie, antihormonale therapie of immunotherapie) krijgt. Deze medische behandelingen hebben een negatieve invloed op je lichamelijke fitheid. Er kunnen lichamelijke klachten ontstaan, zoals verminderde conditie, verminderde spierkracht, stijfheid van gewrichten en vermoeidheid. Ook tijdens deze behandelingen is het dus belangrijk om in beweging te blijven. Zo voorkom je dat je veel last hebt van de verschillende bijwerkingen van de behandeling. Je voelt je fitter en kunt hierdoor ook meer aan.
Spierkracht en conditie trainen
In de periode dat je wordt behandeld is het ook goed om de richtlijn van ten minste vijf dagen per week, 30 minuten per dag, in beweging te hanteren. Uit onderzoek blijkt dat het nog beter is om echt te trainen, in plaats van alleen te bewegen. Dit houdt in dat je een trainingsinterventie volgt, ten minste twee tot drie keer per week, waarbij je de spierkracht en de conditie traint. De training is gericht op het behouden van fitheid en zorgt ervoor dat symptomen zoals pijn, vermoeidheid en misselijkheid afnemen. Je kunt hierdoor de behandeling beter volhouden, waardoor de behandeling kan doorgaan zoals gepland. Ook weten we tegenwoordig dat mensen die hebben getraind in de periode dat zij behandeld werden voor kanker, sneller en beter konden terugkeren naar werk.
Ook na de afronding van de behandelingen of in de palliatieve fase is het essentieel dat je in beweging blijft. Hiervoor worden dezelfde richtlijnen gehanteerd. Wanneer dit jou niet lukt, of wanneer je te veel last blijft houden van de klachten en beperkingen als gevolg van de kanker of de behandeling van kanker, kun je onder begeleiding gaan revalideren.
Revalideren kan in een revalidatiecentrum. We noemen het dan ‘medisch specialistische revalidatie’. Niet iedereen wil dit, of komt hiervoor in aanmerking. Er moet sprake zijn van meervoudige problematiek en er moet zijn verwezen door de arts. Het is ook mogelijk om te gaan revalideren in de eerste lijn. Dit houdt in dat je één op één of in een groepje gaat revalideren bij een gespecialiseerde fysiotherapeut bij jou in de buurt. De oncologiefysiotherapeut werkt vaak samen met andere disciplines binnen de eerste lijn, zoals de diëtiste, ergotherapeut of psycholoog.
Ondersteuning bij beweging
In een periode van veel medische behandelingen en de gevolgen van kanker is het vaak lastig om op de juiste manier in beweging te blijven. Ondersteuning in verschillende vormen kan heel wenselijk zijn om weer te komen tot of het behouden van een gezond beweegpatroon.
De gespecialiseerde oncologiefysiotherapeut kan hierin begeleiding bieden. De oncologiefysiotherapeut weet precies wat je wel en niet kunt doen en zal je begeleiden bij het goed uitvoeren van de oefeningen. Er wordt een schema op maat voor je gemaakt. Als je last hebt van bijwerkingen of je hebt vragen, kan de oncologiefysiotherapeut jou voorzien van het juiste advies.
M.Verseveld, MSc. klinisch epidemioloog, oedeem- en oncologiefysiotherapeut,
ad-interimvoorzitter van de NVFL
Wil je graag in contact komen met een oncologiefysiotherapeut?
Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie binnen de Lymfologie en Oncologie (NVFL) info@nvfl.nl | www.fysiotherapieenkanker.nl
Heb je vragen of wil je graag hulp bij het onderwerp ‘Energie & bewegen’ bij kanker? Ga dan in gesprek met onze ondersteuningsconsulent via de online omgeving ‘Mijn OOK’. Maak kennis tijdens een intakegesprek en bekijk samen wat jouw behoeften zijn. Vervolgens krijg je de begeleiding die bij jou past, zoals bijvoorbeeld een maandelijks videobelconsult. Klik op de onderstaande knop voor meer informatie.
Bestel of bekijk het magazine online
Dit artikel is gepubliceerd in het magazine ‘Leven & Kanker’. Bestel het magazine tegen verzendkosten, of bekijk het online.
