Wat kan een geestelijk begeleider voor jou betekenen?

Monique was in behandeling bij het Zaans Medisch Centrum toen ze in gesprek ging met geestelijk begeleider Maudy. Lees haar verhaal. Het eerste deel van het interview gemist? Lees hier het verhaal van Maudy.

Al mijn problemen kon ik met haar bespreken

“Ik wist altijd al dat er een bult in mijn borst zat. Op het moment dat ik de diagnose borstkanker kreeg, stond mijn leven op zijn kop. Ik ben alleen en kon thuis dus met niemand sparren. Ik zat met zorgen en maalde veel. Ik zag beren op de weg. Ik wilde niet alles bij mijn familie neerleggen, want die hebben ook zo hun zorgen. Ik zocht iemand waarmee ik kon praten, die wist hoe ze me moest ondersteunen. Ik heb ooit met een psycholoog gesproken, maar dat was voor mij niet prettig. Toen vertelden mijn oncoloog en verpleegkundige mij over Maudy en zijn we gaan praten over mijn angsten en wat me bezighield.”

“Maudy heeft me geleerd dat ik er ook mag zijn. Dat ik altijd, maar vooral tijdens mijn ziekte, goed voor mezelf moet zorgen. Al mijn problemen kon ik met haar bespreken. Voordat we in gesprek gingen, had ik geen verwachtingen. Ik was blij met alle hulp die ik kon krijgen en over mijn gevoelens kon praten zonder alles op te kroppen. Je neemt dingen toch makkelijker aan van een professional die net wat verder van je af staat.”

Ertoe doen

“Een specifieke hulpvraag had ik niet. Maar doordat ik vroeger gepest was, had ik een laag zelfvertrouwen. Ik spraak daarom ook nooit in de ‘ik-vorm’. Maudy wees me erop, door me er iedere keer op te wijzen. Ze stelde me de vraag: “Wie heeft dit gedaan?” en ik bedacht elke keer weer: Ik! Ik moet voor mezelf zorgen! Ik ben belangrijk! Het gaf mij een fijn gevoel, ik doe ertoe! Dit leerde mij om mijn grenzen aan te geven. Tot hier en niet verder. Het heeft me heel goed geholpen en ik gebruik het nog steeds in mijn dagelijks leven. Ook toen ik dreigde terug te vallen in oude patronen herpakte ik mezelfen bewaarde ik de rust. Is dit het waard?”

Ga praten met iemand, zorg dat je niet alleen met negatieve gevoelens blijft rondlopen

Trigger

“Het ziek zijn is voor mij een trigger geweest om aan mezelf te werken. Ik zeg altijd: “Mijn lichaam gaf voor mij de grens aan.” Ik ging altijd maar door, jarenlang. Door mijn ziekte werd ik met mijn neus op de feiten gedrukt, ik kon ook zomaar overlijden! Tijd om het anders te doen en daarbij heb ik heel veel gehad aan Maudy. Mijn advies: ga praten met iemand, zorg dat je niet alleen met negatieve gevoelens blijft rondlopen. Dat kost energie en die energie heb je juist nodig om te overleven!”

Kom ook in contact!

Je kunt met een geestelijk begeleider in contact komen door dit aan te geven bij jouw arts of verpleegkundige. Ook kun je, als je onder behandeling bent in het Zaans Medisch Centrum, een bericht sturen naar geestelijkverzorger@zaansmc.nl om een kennismakingsgesprek aan te vragen.

Dit interview verscheen in het magazine ‘Leven & Kanker’, Editie Zaans Medisch Centrum

 

Onze kracht is dat we gericht zijn op de patiënt!

“Ik vind de menselijke geest ontzettend interessant en complex. We kunnen zoveel aan en tegelijkertijd hebben we het soms zo moeilijk met wat ons overkomt, met het leven zelf. En dat is logisch, het is niet niks wat mensen meemaken. Om mensen daarbij te begeleiden, dat vind ik het mooiste wat er is.” Wanneer je onder behandeling bent voor kanker in het Zaans Medisch Centrum kun je in contact komen met geestelijk begeleider Maudy van Klaveren of met haar collega. Wat kan een geestelijk begeleider voor je betekenen en met welke vragen kun je bij hen terecht?

Onze kracht is dat we gericht zijn op de patiënt!

De hulp van een geestelijk begeleider begint vaak bij een arts of verpleegkundige die ziet dat iemand tegen zaken aanloopt die hij of zij niet alleen kan dragen, of er zelf niet uitkomt. Ze bieden dan aan om een keer laagdrempelig met eenprofessional te gaan praten. “Mensen weten vaak niet wat ze kunnen verwachten van een geestelijk begeleider en het staat ze vrij om het gesprek wel of niet aan te gaan. Wanneer ik een verzoek tot contact binnenkrijg en mensen twijfelen, zeg ik vaak: probeer het uit, kom kennismaken, en als het je helpt kun je ermee doorgaan en anders kun je na één keer ook weer stoppen.”

“Ik vind de menselijke geest ontzettend interessant en complex.”

Begeleiding

“Wij bieden begeleiding bij levensvragen en zingeving bij ingrijpende ziekteprocessen en bij een naderend levenseinde. Dit betekent vooral dat we met patiënten aandachtige gesprekken voeren over moeilijke periodes. Wat het proces rondom de ziekte kanker bij iemand oproept, hoe iemand zich staande kan houden na de diagnose, tijdens of na de behandeling, of als iemand is uitbehandeld. De gesprekken hebben vaak te maken met verlies. Verlies van vertrouwen in het eigen lichaam, verlies van gezondheid, verlies van functioneren, verlies van zorgeloosheid, verlies van een baan, verlies van een vertrouwde rol ten opzichte van partner of kinderen. Of het verlies van het leven zelf. Deze dingen kunnen zwaar op iemand drukken. Door samen met de patiënt gevoelens en gedachtes op een rij zetten, proberen we iemand weer opweg te helpen. Zonder dat wij het antwoord hebben op al die vragen die opkomen. We bieden een luisterend oor en kijken samen naar wat voor iemand werkelijk belangrijk is en wat ze kunnen doen om wat meer grip te ervaren in een vaak machteloze situatie. Je zou het een sparringpartner of vertrouwenspersoon kunnen noemen, met expertise op het gebied van zingeving en levensvragen én kanker. Doordat we een bepaalde afstand hebben, durven mensen soms meer met ons te delen dan met hun partner, kinderen of andere naasten, omdat ze hen willen beschermen. We hebben geen oordeel, we hebben de rust, de tijd en de ruimte voor alle gedachten, gevoelens en zorgen, je mag alle vragen stellen. We sluiten aan bij iemands behoeften, staan stil bij iemands verlangens, zonder dat we vertellen wat iemand moet doen. Ieder mens is namelijk uniek; ik kan niet voor iemand bepalen wat goed is. Maar, door te luisteren, vragen te stellen, te spiegelen en nieuwe perspectieven aan te dragen, kan ik iemand wel helpen om wat meer kracht, rust, ruimte en helderheid te ervaren. Daar hoort ook het normaliseren van gevoelens en gedachten bij: mensen vinden zichzelf vaak te emotioneel, of vinden dat ze zich aanstellen, ze vinden dat ze falen doordat ze geen concentratie hebben, of doordat ze er niet kunnen zijn voor hun gezin. Dan help ik mensen in te zien dat al die ervaringen normale reacties zijn op een abnormale situatie, namelijk het hebben van kanker.”

“In een gesprek geven mensen vaak aan: “Ik ga niet naar de kerk hoor!” of: “Ik hoef niet naar een psychiater hoor!”

Zingeving

“Ziek worden zien we vaak als een lichamelijk iets, maar het heeft invloed op de mens als geheel. Mensen hebben vaak geen uitgekristalliseerde vragen, maar zeggen dingen in de trant van: “Ik loop vast”, “Ik herken mezelf niet meer”, “Ik weet het even niet meer”, “Ik merk dat ik overloop”. Het zijn uitdrukkingen waarmee mensen aangeven dat ze zo van slag zijn dat ze (even) niet meer weten hoe ze verder moeten.Ik probeer mensen te ondersteunen in die zoektocht, in hoe om te gaan met de diagnose en de ziekte, de behandeling of periode na de behandeling, of juist met uitbehandeld zijn. Ik begeleid in zekere zin de zin en onzin van de ziekte kanker, ziek zijn, behandelen en sterven. Wat doet het met je om ziek te zijn? Hoe kan je ermee omgaan op een manier dat het je niet alleen maar belemmert? Welke betekenis kan je geven aan wat je overkomt? Wat is belangrijk voor je? Wat zijn jouw wensen en grenzen? Hoe blijf je trouw aan jezelf en hoe communiceer je daarover naar je naasten en zorgverleners? Uit welke bronnen kun jij putten om het uit te houden? Mensen vragen soms ook of we met een partner willen spreken, omdat ze er thuis samen niet uitkomen. Het kan voor de patiënt of partner moeilijk zijn om bepaalde gesprekken te voeren. We hebben dan een bemiddelende rol bij het bespreken van thema’s als wel of niet behandelen of de dood. Onze kracht is dat we volledig gericht zijn op de ervaring van de patiënt en geen medische blik hebben. Tegelijkertijd zijn we professionals die veel werken met oncologische patiënten. Dat is een waardevolle combinatie.”

Godsdienstig of gek?

“In een gesprek geven mensen vaak aan: “Ik ga niet naar de kerk hoor!” of: “Ik hoef niet naar een psychiater hoor!” Mensen hebben vaak onjuiste associaties met de term geestelijke zorg. Het is een levensbeschouwelijk beroep dat zich richt op de spirituele dimensie. Dat klinkt zweveriger dan het is, want we bedoelen daarmee: de niet-maakbare, de kwetsbare kant van het leven. Dat heet tragiek: de moeilijke dingen in het leven waar we geen invloed op hebben, maar die wel op ons pad komen en waar we mee om moeten zien te gaan, zoals lijden, pijn, verdriet en verlies. Het zijn algemeen menselijke ervaringen, hierbij hoeft het niet over het geloof te gaan, en hiervoor hoef je ook niet gek te zijn. Echter, voor sommige mensen is het geloof wel een belangrijk houvast, dan hebben we het er natuurlijk wel over.”

Ervaringsverhaal

“Ik moet denken aan een jonge vrouw, net 50, die ernstig ziek was, ze had uitzaaiingen. Ze vocht als een pitbull en verzette zich enorm tegen haar ziekte. Met het verzetten uitte ze een enorme wil om te leven, maar was er geen ruimte voor het naderende sterven, terwijl juist het levenseinde haar angstig maakte. Ze had weinig energie en voelde zich heel onrustig. Het was een sterke vrouw, die alles zelf wilde doen, die een muur had opgebouwd. Door onze gesprekken, waarin we een vertrouwensband konden opbouwen, kwam naar voren waarvóór ze zo graag wilde leven en wat ze nog wilde doen. We onderzochten of levenslust hebben en willen blijven knokken misschien hand in hand konden gaan met het andere proces dat ook gaande was, namelijk afscheid nemen. In die gesprekken zag ik haar zachter worden en werd het verzetten tegen de dood minder, zodat ze er op een gegeven moment ook met haar naasten over kon spreken. Ze kon uiteindelijk het verzet loslaten, zodat er goed afscheid mogelijk was. Zulke gesprekken zijn kostbaar en intiem.”

Kom ook in contact!

Je kunt met een geestelijk begeleider in contact komen door dit aan te geven bij jouw arts of verpleegkundige. Ook kun je, als je onder behandeling bent in het Zaans Medisch Centrum, een bericht sturen naar geestelijkverzorger@zaansmc.nl om een kennismakingsgesprek aan te vragen.

Dit interview verscheen in het magazine ‘Leven & Kanker’, Editie Zaans Medisch Centrum

 

Diakonessenhuis lanceert magazine Leven & Kanker met OOK

Gisteren bracht Diakonessenhuis samen met Stichting OOK het magazine Leven & Kanker uit. Verpleegkundig specialist Sonja de Stigter overhandigde het magazine aan patiënte Betty de Haan. Beiden vertellen in het magazine over de oncologische zorg in het ziekenhuis.

Diakonessenhuis lanceert magazine Leven & Kanker met OOK

In het magazine Leven & Kanker vinden patiënten informatie over onderwerpen waarmee zij te maken krijgen na de diagnose kanker. Waar loop je tegenaan op lichamelijk, sociaal en emotioneel gebied? Welke oplossingen zijn er? Waar is hulp te vinden voor jezelf en je naasten? Het magazine bevat verhalen van patiënten en de mensen om hen heen. Ook komen zorgverleners uit ons ziekenhuis en daarbuiten aan het woord. Met het magazine willen we mensen met kanker op weg helpen en steun bieden bij het leren leven met of na kanker.

Al is het maar één iemand die mijn verhaal leest en daar kracht of moed uit kan putten, dan ben ik blij – Betty de Haan

Diakonessenhuis ontving ruim 2500 exemplaren van het magazine. Deze worden de komende maanden in het ziekenhuis verspreid.

Diakonessenhuis

Betty de Haan en Sonja de Stigter

Benieuwd? Het magazine is ook online beschikbaar.

 

Magazine ‘Leven & Kanker’ mede mogelijk gemaakt door…

Met het magazine ‘Leven & Kanker’ willen we ervoor zorgen dat alle mensen met kanker en hun naasten de juiste ondersteuning krijgen op het juiste moment. We maken het magazine in samenwerking met zes ziekenhuizen, verschillende zorgprofessionals in de oncologie, deskundigen en ervaringsdeskundigen.

Eerder kon je al lezen over Gilead die vertellen over het belang van het magazine ‘Leven en Kanker’. We zouden het magazine niet kunnen maken zonder hen en onze andere sponsoren die we in het bijzonder willen bedanken. Gilead, Pfizer, Janssen, Abbvie, Dr. C.J. Vaillantfonds, Aart Huisman Stichting, NFK, Asbestslachtoffers Vereniging Nederland, Patiëntenvereniging Hoofd Hals, Hematon, SPKS Leven met maag-of slokdarmkanker, Hersentumor Contactgroep Patiëntvereniging hersenletsel.nl, Vereniging Kinderkanker, Lynch Polyposis, Stichting Best, Living with Hope, Olijf, Longkanker Nederland, Prostaatkankerstichting, Stichting Melanoom, Patiëntenplatform Sarcomen, Stoma Vereniging, Stichting Zaadbalkanker, Stichting Jongeren en Kanker, Borstkanker vereniging, Leven met blaas- of nierkanker.

Bekijk hier alle magazines.

sponsoren magazine Leven & Kanker

sponsoren magazine Leven & Kanker

Xenia, een dichtbij thuis huis voor jonge mensen

Aan de voet van een eeuwoude rode beuk, verscholen in de binnenstad van Leiden, staat het huis Xenia. Een kleinschalig hospice en logeerhuis voor jongvolwassenen met kanker. 

Door: Floor van Dam

Xenia, een dichtbij thuis huis voor jonge mensen

Xenia biedt overbruggingszorg tussen ziekenhuis, thuis en zorg in laatste levensfase. Je kunt hier op jezelf wonen in een van de zes kamers die zo zijn ingericht dat ze eigen ruimte en privacy geven aan iedere gast. In de woonkeuken wordt iedere avond gekookt en, voor wie dat wil, gezamenlijk gegeten aan de grote eettafel. Ook is er een woonkamer die ruimte biedt om buiten je eigen kamer familie en vrienden te ontvangen. Bijna net als thuis. Xenia is een dichtbij thuis huis waar in een veilige, huiselijke omgeving intensieve verpleegkundige en medische 24 uurszorg wordt geboden aan jonge mensen van 16 tot 45 jaar.

Jij krijgt de ruimte om je leven kwalitatief optimaal en autonoom te kunnen leven

Zorgaanbod

Bij Xenia zijn 24 uur per dag gespecialiseerde verpleegkundigen aanwezig, veelal leeftijdsgenoten. Zij worden ondersteund door externe zorgprofessionals en zorgvrijwilligers om de vaak complexe zorg en begeleiding zo optimaal mogelijk te maken. En ook dat maakt Xenia een bijzonder huis. Een zeer betrokken team van professionals, dat jou de ruimte biedt om je leven zo kwalitatief optimaal en autonoom te kunnen leven.

Xenia Leiden

Xenia ligt in een rustig en groen hof, middenin de binnenstad van Leiden

Alles is bespreekbaar

Bij Xenia is alles bespreekbaar en onze zorg professionals denken graag mee in je persoonlijke wensen en behoeften. De woonkeuken heeft hierin een bijzondere plek. Dit is de plek waar iedere dag gezamenlijk gegeten kan worden, en waar aan de grote eettafel de meest uiteenlopende gesprekkenworden gevoerd. Er wordt vooral ook veel gelachen en er worden plannen gemaakt voor activiteiten. Van een bezoek aan de bioscoop tot aan het organiseren van een thuisbioscoop, een drankje op het terras, bezoek aan een museum of een restaurant, een laatste wens-activiteit. De zorgverleners van Xenia denken graag met je mee.

XeniaXenia  071-5135454 • info@xenialeiden.nl • www.xenialeiden.nl Wil je meer informatie over Xenia? Bezoek dan onze site www.xenialeiden.nl.
Je kunt je zelf aanmelden door contact op te nemen via 071-5135454 of info@xenialeiden.nl.

Dit artikel verscheen in het magazine ‘Leven & Kanker‘, in de edities van OLVG en Haaglanden MC. Wil je het gehele magazine lezen? Klik dan hieronder!

Goedgekeurd initiatief Innovatiefonds: POH oncologie

Rijnmond Dokters investeert graag in de zorg van morgen. Daarom kunnen leden sinds dit jaar een beroep doen op het Innovatiefonds, als zij een initiatief willen opzetten of vervolgen dat niet gefinancierd wordt vanuit de reguliere zorgfinanciering. Een van de initiatieven die graag gebruik maakt van dit fonds is POH oncologie. Simone Breedvelt, praktijkverpleegkundige bij huisartsenpraktijk de Heer, van Gorcum en Bom in Nieuwerkerk aan den IJssel, en oud-huisarts Engelien Geerdink, vertellen er meer over. Van de kern van het initiatief tot de voordelen voor huisarts en patiënt.

bron: Rijnmond Dokters

“Kanker wordt steeds meer een chronische ziekte, maar er is momenteel nog te weinig en geen gestructureerde begeleiding van deze patiënten in de thuissituatie”, vertelt Simone, die ook wijkcoördinator is in Nieuwerkerk aan den IJssel. “Voor andere chronische ziekten zoals diabetes, is er bij de huisarts al wel een POH’er die extra ondersteuning biedt. Die moet er voor oncologiepatiënten ook komen. Zo kwam ik terecht bij Stichting Optimale Ondersteuning bij Kanker (OOK), waar Engelien lid van de Raad van Toezicht is.”

Engelien weet als oud-huisarts als geen ander hoe belangrijk het is om mensen met kanker goed op te volgen. “In het eerste jaar gebeurt dat ook. Maar daarna verwachtte ik dat ze bij míj als huisarts zouden aankloppen als er iets is, alleen doen ze dat niet. Uit onderzoek blijkt dat patiënten ongeveer vijftien maanden na de diagnose in een zwart gat vallen. Ze hebben vaak wel klachten, maar zijn vooral dankbaar dat ze er nog zijn. Hierdoor trekken ze niet zelf aan de bel als ze nazorg nodig hebben, en dat is jammer.”

Uit onderzoek blijkt dat patiënten ongeveer vijftien maanden na de diagnose in een zwart gat vallen

Proactieve ondersteuning oncologiepatiënten

Tijdens een symposium van Stichting OOK bleek dat er meer mensen waren die een protocol misten voor het werken met oncologiepatiënten vanuit de huisartsenpraktijk. Simone: “Met die groep van vooral praktijkverpleegkundigen, hebben we ervaring en kennis uitgewisseld over hoe we de ondersteuning proactiever en gestructureerder kunnen aanpakken. Daarop hebben we een toolbox ontwikkeld, waarin de functie van een POH oncologie en een begeleidingsprogramma verder is uitgewerkt. Hiermee kan een huisartsenpraktijk van start om te voorzien in die extra ondersteuning. Tussen 2017 en 2019 zijn drie huisartsenpraktijken in de regio begonnen met een POH oncologie.”

Maar, zo zegt Simone: “Dat is voor ons pas het begin. We zouden in de toekomst graag zorgen voor structurele financiering voor POH oncologie, zodat oncologiepatiënten standaard en in veel meer huisartsenpraktijken begeleid kunnen worden. Net als bijvoorbeeld de diabetes- en COPD-patiënt. Toen we hoorden over het Innovatiefonds, konden we niet anders dan deze kans met beide handen aangrijpen om dit idee verder uit te werken.”

Van idee tot goedgekeurd projectplan

Daarop is het projectplan opgesteld. “Er is een format te vinden op de website van Rijnmond Dokters, zodat je precies weet aan welke eisen het plan moet voldoen”, vertelt Simone. “Toch ben je er wel even mee bezig en hebben we er met z’n allen hard aan gewerkt”, gaat Engelien verder. “Vooral omdat je hiermee de basis legt voor het vervolg van het project.”

Na het indienen volgde een presentatie voor de commissie van het fonds. Engelien: “Toen was het wachten op de uitslag, wat toch wel erg spannend was. Na een aantal weken werd het plan goedgekeurd. Daar zijn we natuurlijk heel blij mee.”


Pilot in huisartsenpraktijken

Het doel van het project is vooral aantonen of de huidige POH-werkwijze en inzet van de functie voldoende aansluit bij de vraag uit de praktijk én ook effectief is. Simone: “Tijdens de pilot van een jaar wordt in zeven huisartsenpraktijken een POH oncologie ingezet om de patiënten met de diagnose kanker te begeleiden in alle fasen van hun ziekte. Als leidraad hiervoor gebruiken zij de handreiking oncologiezorg eerste lijn, en ze krijgen een uitgebreide instructie over de werkmethodiek. Daarnaast werken we met een controlegroep van vijf huisartsenpraktijken zonder POH oncologie.”

Een nog aan te stellen onderzoeker van het Erasmus MC zal kwalitatief onderzoek uitvoeren bij deze huisartsen en hun patiënten. En de uitkomsten en gegevens van deze vragenlijsten analyseren. Het is de bedoeling dat dit aan het eind van de pilot, over anderhalf jaar, leidt tot twee wetenschappelijke publicaties.


Positieve effecten voor huisarts én patiënt

“We denken dat het instellen van een POH oncologie heel veel voordelen heeft”, vertelt Simone. “Alleen al als het gaat om het ontzorgen van de huisarts, omdat de praktijkondersteuner een deel van de taken overneemt. Daarnaast hopen we door proactieve begeleiding dat patiënten meer de juiste zorg op het juiste moment krijgen, waardoor ze beter kunnen omgaan met hun klachten, of deze eerder verholpen zijn. Zodat ze op die manier ook een verbetering ervaren in hun kwaliteit van leven.”

Engelien: “We verwachten bovendien dat de kwaliteit van de eerstelijnszorg verbetert, juist doordat de POH oncologie spin in het web is richting andere hulpverleners. En dat ze passende zorg biedt die is gebaseerd op het principe van Positieve Gezondheid.”


Juiste zorg op de juiste plek

Het ideaalbeeld is dat begeleiding van oncologiepatiënten wordt ingebed in de huisartsenpraktijk door de inzet van een POH oncologie. Zodat patiënten en hun naasten de huisartsenpraktijk weten te vinden met hulpvragen over nazorg of eventueel noodzakelijke specialistische zorg in het ziekenhuis. Simone: “Dat valt of staat met beschikbare financiën, dus we hopen met dit project heel duidelijk de positieve effecten en voordelen van een POH oncologie aan te tonen.”

Afscheidsfotografie is zoals ieder mens: uniek!

“Mensen moeten weten dat afscheidsfotografie bestaat. Die foto’s gaan zó over liefde en de band tussen mensen, niet alleen over verdriet!” Ruim twintig jaar werkt Jacqueline Dersjant als fotograaf. Sinds 2015 fotografeert zij ook mensen tijdens een ziekteperiode, laatste levensfase en uitvaart.

“Afscheidsfotografie is breed. Ik fotografeer uitvaarten, maar leg ook de laatste levensfase vast. Mensen weten vaak niet dat dit bestaat. Ik wil dat veranderen. Iedereen zou ervan op de hoogte moeten zijn dat ze een keuze hebben. Dat is echt mijn missie. Acht jaar geleden overleed mijn moeder aan een hersentumor. De korte tijd die aan haar overlijden voorafging, was moeilijk en hectisch. Ik besloot een blog te schrijven om familie en vrienden op de hoogte te houden. De foto’s die ik maakte tijdens het eten samen, de visite die langskwam, de nare onderzoeken of opname in het ziekenhuis, plaatste ik erbij.”

Tranen, troost én liefde

“Een week na het overlijden van mijn moeder werd ik voor het eerst gevraagd om een uitvaart te fotograferen. Ondanks dat ik zelf nog in een bubbel van rouw en verdriet zat, besloot ik het te doen. Na afloop voelde ik mij gelukkig en ‘licht’. Ik merkte dat het fotograferen van een uitvaart juist gaat over troost, de liefde die er is en het ophalen van mooie herinneringen. Laatst had ik een uitvaart van een jonge vrouw die wilde dat iedereen verkleed kwam. Iedereen zag er prachtig uit. De kist waarin zij lag, stond op een podium met een bankje ernaast. Er waren nog wat plekken vrij, zodat ik mooie beelden kon maken van de mensen die liefdevol afscheid van haar namen zonder dat ik opviel. Bijzonder was het moment vlak voordat de uitvaart eindigde. Haar ouders wilden, in het bijzijn van alle drie hun kinderen, graag trouwen. Het voelt zo waardevol dat ik ook dat verrassingsmoment heb mogen vastleggen voor de familie!”

Laatste levensfase

“Een half jaar na het overlijden van mijn moeder bekeek ik weer de foto’s die ik tijdens haar laatste levensfase had gemaakt. Ik was verbaasd over alle mooie herinneringen die naar boven kwamen. Ik had nooit gedacht dat ik zou willen terugkijken op die tijd, maar het zien van de beelden verzachtte mijn verdriet. Dat was een eyeopener! Toen ik korte tijd later een jonge weduwe sprak die aangaf spijt te hebben dat ze nooit foto’s had gemaakt van die laatste levensdagen met haar partner, wist ik het zeker. Niemand vergeet om foto’s te maken van een bruiloft of een geboorte! Hoe fijn zou het zijn als ook bij ziekte of overlijden wordt nagedacht of het maken van foto’s gewenst is?! Soms willen mensen aan het eind van hun leven niet meer op de foto, omdat ze niet op die manier willen worden herinnerd.
Nabestaanden vinden het vaak juist fijn om die kostbare momenten wél te bewaren. Het maakt ze niet uit hoe hun geliefde eruitziet. Het zijn zelfs vaak de laatste weken of dagen die het meest dierbaar zijn in de eerste periode na een overlijden.”

Ik ben ervan overtuigd dat je juist de gewone dingen moet vastleggen. Dat is wat je later zo mist

‘Gewone’ momenten vastleggen

“Als ik iemand tijdens een ernstige ziekte of laatste levensfase vastleg, kom ik op afgesproken dagen of op afroep langs. Soms ben ik 24 uur aaneengesloten bij mensen thuis, schuif aan bij het avondeten en blijf ook slapen. Als er ’s nachts iets gebeurt – een kind dat wakker wordt, een verzorging die nodig is of kinderen die in de ochtend bij hun ouder(s) in bed kruipen – fotografeer ik die momenten. Ik ben ervan overtuigd dat je juist de gewone dingen moet vastleggen. Dat is wat je later zo mist. Vrij snel zijn mensen zich niet meer bewust van de camera en kan ik fotograferen wat er gebeurt. Vaak zijn het intieme momenten waarbij ik aanwezig ben. Mensen hebben mij gevraagd om deze periode vast te leggen, maar toch blijf ik voelen of het klopt wat ik doe. Ik vaar op mijn intuïtie en probeer aan te voelen als ik even te veel ben. Eén keer maakte ik een foto van een zoon die zijn moeder bij het definitieve afscheid een kus op haar voorhoofd gaf. ‘Nu even geen foto’s hoor!’ Ik schrok; had ik het verkeerd ingeschat? Later vertelde hij dat juist die foto heel dierbaar voor hem was. Als er gehuild wordt, zitten ook bij mij de tranen hoog. Dat vind ik niet erg. Ik zou stoppen als dit werk mij niet meer zou raken.”

Jacqueline Dersjant

Jacqueline Dersjant maakt deel uit van het bestuur van Afscheidsfotografen.nl. Wil je meer informatie over haar werkwijze of persoonlijk kennismaken? Ga naar www.afscheid.jacquelinedersjant.com of neem contact op via 06-54711552. Een bericht sturen kan ook: stories@jacquelinedersjant.com.

door: Léonie Schutter – De Boer

Het interview met Jacqueline verscheen eerder in het Magazine ‘Leven & Kanker’ dat Stichting OOK in samenwerking maakte met het OLVG. Wil je het hele magazine lezen? Bekijk het magazine hieronder.