“Wees eerlijk en maak het bespreekbaar”
Kinderen:
Deskundige Nel Kleverlaan
Wanneer je zelf geconfronteerd wordt met kanker, is dat ontzettend heftig. Je kunt het amper bevatten en wordt overspoeld door emoties. Als dit voor jou al zo intens is, hoe moet dit dan wel niet voor je kinderen zijn? Hoe moet je ze vertellen dat jij kanker hebt? Of is het misschien beter om ze hier voorlopig maar even niet mee te belasten?
De deskundige: Nel Kleverlaan
Nel Kleverlaan is psychologe en werkt al jaren in de oncologie. In die functie spreekt ze veel ouders en kinderen. Als voorzitter van de stichting ‘Verdriet door je hoofd’ stelde ze 20 jaar geleden vast dat er op dat moment geen informatie beschikbaar was over de manier waarop je kinderen met een ouder met kanker kon informeren en begeleiden. Speciaal daarom werd de website www.kankerspoken.nl in het leven geroepen, boordevol informatie die helemaal is afgestemd op het leeftijdsniveau van het kind.
Door haar jarenlange ervaring als psychologe weet Nel Kleverlaan als geen ander hóé belangrijk het is om, juist bij kanker maar natuurlijk ook bij een andere levensbedreigende ziekte, kinderen goed te informeren. “Als je vaag blijft, gaan ze het zelf invullen en heb je er geen vat meer op. De kans is zelfs groot dat het kind denkt dat het aan hém ligt dat papa of mama ziek is geworden. Je weet vaak niet wat er in zo’n koppie rondspookt. Dat is ook waaraan de naam van onze website is ontleend: ‘Kankerspoken’. Met de juiste informatie kun je die spoken minder groot maken. Maak er een duidelijk verhaal van en neem de kinderen stap voor stap mee in het proces, zonder hen te overladen met van alles en nog wat. De website biedt ouders, hulpverleners en leerkrachten dan ook tips en adviezen om het gesprek aan te gaan en ingewikkelde dingen uit te leggen.”
Moeilijke begrippen uitgelegd
“Aan de ene kant komen er, vooral bij jongere kinderen, vaak heel praktische vragen boven: “Kan ik nog wel naar voetbal nu papa ziek is?” “Wie brengt me naar school?” In de paniek en het verdriet, en de onzekerheid over wat de toekomst brengt, weet je het als ouder soms even niet meer. In dat geval kan Kankerspoken je de juiste tools bieden”, adviseert Nel. “Op de website worden ook allerlei moeilijke begrippen uitgelegd. Zo hebben we onlangs nog een filmpje gemaakt over immunotherapie. Dat was zó gaaf om te doen. In zo’n animatie leg je dan uit hoe zo’n therapie werkt. De filmpjes zijn gemaakt vanuit de invalshoek van het kind, maar van volwassenen krijgen we ook regelmatig te horen hoe handig ze dit vinden en dat ze het nu zelf ook beter begrijpen.”
Emoties
Naast de praktische kant zijn er uiteraard ook veel emoties. Ook bij jongere kinderen. Nel: “Geef toe dat het heel verdrietig zal zijn als papa of mama er straks niet meer is. En dat jij, als achterblijvende ouder, ook nog niet precies weet hoe groot dat verdriet is, maar dat jullie met zijn allen het zo goed mogelijk gaan proberen te doen. Samen gaan jullie leren omgaan met iets wat hartstikke verdrietig is. Kankerspoken geeft ook tips en adviezen over de manier waarop je met dat verdriet kunt omgaan. Sluit je kind zich op op zijn kamer, of geeft hij aan dat hij verdrietig is, leer hem dan dat hij altijd mag zeggen dat hij een arm om zijn schouder nodig heeft of dat hij er altijd over kan praten. Het hebben van kanker, of een andere levensbedreigende ziekte, betekent dat je samen met de mensen om je heen door een crisis heen gaat. Dat kan heel traumatiserend werken, maar het hoeft geen trauma op te leveren. Als je je kinderen goed begeleidt, eerlijk en open bent en aandacht hebt voor wat er in hen omgaat, gaat het meestal gewoon goed. Ik zie in mijn eigen praktijk als psycholoog dat dat werkt. Dat is zó’n enorm verschil met vroeger! Ik weet nog goed dat ik 20 jaar geleden, toen we met Kankerspoken begonnen, mijn eerste presentatie hierover gaf voor een publiek van zo’n 350 mensen. Recht voor me zat een man. Hij zat de hele tijd te huilen. In de pauze sprak ik hem aan. Hij vertelde me dat hij wilde dat hij dit had gehoord toen hijzelf jong was. Zijn vader werd ziek, is naar het ziekenhuis gebracht en overleden. De man had hem nooit meer gezien en heeft zijn leven lang naar zijn vader lopen zoeken. Destijds dacht men dat je kinderen niet met ‘grotemensendingen’ moest belasten. Het leven was immers al ingewikkeld genoeg. Maar de man had zo graag begrepen wat er aan de hand was. Dat had de angst, wanhoop en onmacht een stuk minder groot gemaakt. Met Kankerspoken hopen we het voor de kinderen van nu allemaal iets duidelijker te maken. Het verdriet kun je niet wegnemen, maar je leert hen er wel beter mee omgaan. Ik vergelijk het weleens met horden lopen. Als je zo’n horde voor je ziet, kun je er tegenaan lopen, of eromheen, maar je moet wel door. Hoe doe je dat? Als je deze horde leert nemen, leer je een hoop voor de toekomst. En zonder butsen en schrammen is geen kind groot geworden.”
Advies van Nel
Nel: “Zorg ervoor dat je ook je peuter of kleuter al betrekt bij het hele gebeuren. En vergeet de pubers niet. Ook kinderen met autisme, ADHD of een ontwikkelingsstoornis moeten ingelicht worden. Deze kinderen hebben vaak moeite met emoties, maar het blijft belangrijk om hen erbij te betrekken. Bied je kinderen de mogelijkheid om zich te uiten, maar geef ook grenzen aan, want hoe dan ook: jullie moeten het samen vol zien te houden.”
Heb je vragen of wil je graag hulp? Ga dan in gesprek met onze ondersteuningsconsulent via de online omgeving ‘Mijn OOK‘. Maak kennis tijdens een intakegesprek en bekijk samen wat jouw behoeften zijn. Vervolgens krijg je de begeleiding die bij jou past, zoals bijvoorbeeld een maandelijks videobelconsult. Klik op de onderstaande knop voor meer informatie.
Bestel of bekijk het magazine online
Dit artikel is gepubliceerd in het magazine ‘Leven & Kanker’. Bestel het magazine tegen verzendkosten, of bekijk het online.
Veranderingen in/aan het lichaam: